Drążenie miasta: Zachód

Podczas święta oddziału Rynek Podziemny prezentujemy nowy cykl tematyczny poświęcony kierunkom świata. Tym razem udajemy się na zachód. Zapraszamy na wtorkowe wykłady, spacer śladami stylu romańskiego i gotyckiego, zajęcia dla dzieci o lokowaniu miasta oraz na odprężające spotkanie z rzemiosłem (dla dorosłych i seniorów).

Podczas spotkań skupimy się na tym, co Krakowowi, i Polsce, przyniosły związki z Zachodem: na sztuce gotyckiej, prawie magdeburskim, kulturze dworskiej, wynalazkach techniki czy – co niezwykle istotne – na chrześcijaństwie w jego zachodnim rycie.

Zajrzymy również do zachodniej części naszego miasta. Kraków – jako stare hanzeatyckie miasto wpisane w krąg kultury łacińskiej – dostarczy nam wielu tematów związanych z zachodnimi wpływami.

Kolorowa grafika. Róża wiatrów z zaznaczonym kierunkiem: zachód

Program wydarzenia:

Wykłady:

14.01.2025, godz. 17.30
Kierunek – zachód: tam musi być coś ciekawego…

Najsłynniejsze i najpopularniejsze atrakcje Krakowa kojarzymy zazwyczaj ze ścisłym centrum miasta, ale to, co nieoczywiste i nieodkryte znaleźć można jednak poza centrum. W blasku zachodzącego nad Krakowem słońca, w mniej uczęszczanej przez turystów części miasta można znaleźć wiele ciekawych obiektów, historii i miejsc zasługujących na szersze pokazanie. Gdzie leży szczyt Krakowa i jak wysoko pod niebo się wznosi? Jakie skarby kryje las na Bielanach? Ile Krzemionek jest w Krakowie i jakie cuda kryją się u zachodnich granic Krakowa?

Prelegent: Mariusz Meus (Zamek Królewski na Wawelu)

Wstęp bezpłatny
Limit: 70 osób
Obowiązują zapisy w Centrum Obsługi Zwiedzających, Rynek Główny 35 (Pałac Krzysztofory), 31-011 Kraków, e-mail: info@muzeumkrakowa.pl, tel. 12 426 50 60.

21.01.2025, godz. 17.30

Jak przybysze z Zachodu wpływali na codzienność dawnego Krakowa

Niemcy, Włosi, Szkoci i inni przybysze z Zachodniej Europy stanowili ważny element społecznej układanki Krakowa średniowiecznego i nowożytnego. Niektórzy przybywali tu tylko w celach handlowych lub by pobierać nauki na uniwersytecie, jednak wielu z nich związało z podwawelskim grodem swoje życie. Przywozili tu swoje majątki, ale też – dzięki posiadanym umiejętnościom – budowali je od podstaw na miejscu. Kształtowali modę, narzucali artystyczne trendy, służyli władcom, a często byli też szarymi mieszkańcami – rzemieślnikami, handlarzami kramarszczyzną Porozmawiamy zatem o tym, jak przybysze z Zachodu współtworzyli miasto, i o napięciach, które powstawały w związku z ich obecnością.

Prelegent: Kamil Stasiak (Muzeum Krakowa)

Wstęp bezpłatny
Limit: 70 osób
Obowiązują zapisy w Centrum Obsługi Zwiedzających, Rynek Główny 35 (Pałac Krzysztofory), 31-011 Kraków, e-mail: info@muzeumkrakowa.pl, tel. 12 426 50 60.

28.01.2025, godz. 17.30

Aksamity z Genui, grodetury z Lyonu. O tkaninach z Zachodu w dawnym Krakowie (od lokacji do końca XVIII wieku)

O tym, że do Krakowa docierały tkaniny z Zachodu, mówią nie tylko źródła pisane, ale i zachowane do dziś wyroby. Na wykładzie dowiemy się, z których krajów zachodnich i w jaki sposób docierały do Krakowa tkaniny, jak w ciągu kolejnych wieków zmieniały się ośrodki eksportu i jakie rodzaje tkanin przywożono. Wachlarz gatunków tekstyliów był szeroki: od sukna włoskiego z XV wieku, poprzez aksamity, adamaszki i brokatele, aż po francuskie rypsy i grodetury. Zajrzymy za kulisy działalności domów handlowych włoskich kupców handlujących w Krakowie tkaninami w 2. połowie XVII wieku: Marca Antonia Federiciego oraz Paola Antonia Ricciardettiego. Opowieść, jak używano tych tkanin, zilustrowana będzie prezentacją pokazującą zachowane do dziś w Krakowie przykłady zachodnich tekstyliów.

Prelegentka: dr Katarzyna Moskal (Muzeum Krakowa)

Wstęp bezpłatny
Limit: 70 osób
Obowiązują zapisy w Centrum Obsługi Zwiedzających, Rynek Główny 35 (Pałac Krzysztofory), 31-011 Kraków, e-mail: info@muzeumkrakowa.pl, tel. 12 426 50 60.

4 lutego (sobota), godz. 17.30
Mistrzostwo precyzji, manifestacja splendoru – arcydzieła zachodniej sztuki płatnerskiej i rusznikarskiej w zbiorach krakowskich muzeów

Muzea szczycą się posiadaniem wspaniałych kolekcji dawnego uzbrojenia. Ich główną atrakcję stanowią zbiory wspaniałych renesansowych kompletów zbroi (zwanych niekiedy „garniturami”) po wielkich monarchach, wodzach i arystokratach. Zbroje te nie spełniały wyłącznie funkcji użytkowych, bowiem – poza walorami ochronnymi – należą one do wybitnej klasy dzieł rzemiosła artystycznego. Ich noszenie podczas popisów, turniejów, parad i boju, jak również uwiecznianie się z nimi w malarstwie, stanowiło zatem jeden z kluczowych środków wyrazu splendoru, siły i ambicji właściciela. Nie inaczej było z bronią palną, której liczne przykłady muzealne nie należą do grupy broni wojskowej, lecz służyły do tak pozornie prozaicznych czynności, jak strzelanie do tarczy czy myślistwo. Zbiory polskich, a zwłaszcza krakowskich kolekcji militariów, mogą poszczycić się wysokiej klasy zabytkami budzącymi ciekawość i zachwyt. Nie zawsze są one dostatecznie znane publiczności, co rodzi potrzebę ich szerszego omówienia.

Prelegent: dr Mateusz Chramiec (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie)

Wstęp bezpłatny
Limit: 70 osób
Obowiązują zapisy w Centrum Obsługi Zwiedzających, Rynek Główny 35 (Pałac Krzysztofory), 31-011 Kraków, e-mail: info@muzeumkrakowa.pl, tel. 12 426 50 60.

Spacery:

25 stycznia (sobota), godz. 10.30
Kierunek średniowiecze, czyli o sztuce romańskiej i gotyckiej w Krakowie

W świadomości zbiorowej funkcjonuje krzywdzące przekonanie, że średniowiecze to ciemne wieki. Prawda jest jednak zupełnie inna, a dzieła wówczas stworzone przetrwały próbę czasu. Również na ziemiach polskich, więc i w Krakowie, zachowało się wiele przykładów wysokiej klasy budownictwa romańskiego i gotyckiego. Od 966 r. Polska stała się jednym z państw chrześcijańskiej Europy i przyjęła kulturę zachodnioeuropejską. To z Francji i Niemiec napływały do nas „nowinki”: używanie tego samego alfabetu, liczenie lat od narodzenia Chrystusa czy budowanie kościołów w jednakowy sposób. Wpływy z Zachodu utrzymywały się aż do początku epoki renesansu, kiedy na rodzimą sztukę, oddziaływać zaczęło południe Europy. Na naszym spacerze zobaczymy m.in. kamienne i ceglane kościoły, wielkie założenia klasztorne czy najstarszą część Uniwersytetu Jagiellońskiego. Postaramy się wspólnie odkryć tajniki dawnej architektury i rozwikłać takie pojęcia, jak biforium, pinakiel czy maswerk. Prosimy włożyć wygodne buty i zabrać ciepłą czapkę, bo styczniowe spacery lubią postraszyć mrozem.

Prowadząca: Anna Magiera (Muzeum Krakowa)
Grupa odbiorców: młodzieży 16+ oraz dorośli i seniorzy
Miejsce zbiórki: hol Pałacu Krzysztofory, Rynek Główny 35
Limit: 25 osób, sprzedaż biletów: online

2 lutego (niedziela), godz. 12.30 i 14.30
Nie od razu nowe miasto zbudowano

Kto i w jaki sposób lokował miasta setki lat temu? Jak próbowano zachęcać ludzi do przybywania i zamieszkiwania w nich? Jak wyglądała ich zabudowa i z czego składały się miasta? Czym charakteryzowały się miasta lokowane na prawie magdeburskim? Na te i inne pytania odpowiemy w trakcie naszych zajęć, podczas których zaprojektujemy i zbudujemy własne miasto, wykorzystując zdobyte wcześniej informacje.

Prowadzący: Piotr Kapusta (Muzeum Krakowa)
Grupa odbiorców: rodziny z dziećmi w wieku 6–12 lat
Limit: 20 osób, sprzedaż biletów: online

Warsztaty:

8 lutego (niedziela), godz. 12.30
Spotkanie z rzemiosłem – garncarstwo od postaw

Zapraszamy na warsztaty, podczas których wykonamy garnek toczony na kole oraz gliniany stojak na biżuterię. W ramach wprowadzenia opowiemy na wystawie o glinianych zabytkach odkrytych w trakcie badań archeologicznych na krakowskim Rynku. Zobaczymy między innymi garnek na ofiarę zakładzinową, grzechotki, którym to przypisywano właściwości… magiczne. Porozmawiamy o lokalnych rzemieślnikach oraz o nowinkach technologicznych, które dotarły z Zachodu za sprawą Bilderbäckerów – wytwórców figurek dewocyjnych oraz zabawek. Inspiracji dla naszych prac poszukamy wśród fantastycznych motywów zoomorficznych.

Prowadząca: Katarzyna Kucharska (Muzeum Krakowa) i Pracownia „No to pięknie”.
Wypalone prace będą gotowe do odbioru w późniejszym terminie. Czas trwania zajęć – ok. 3 godzin.
Grupa odbiorców: dorośli i seniorzy
Limit: 12 osób; bilety sprzedawane online, cena: 45 zł